Powieść Michaiła Szołochowa „Cichy Don” to jedno z największych dzieł nie tylko rosyjskiej, ale całej światowej literatury. Napisana w gatunku realizmu powieść o życiu kozaków w czasie I wojny światowej i wojny domowej uczyniła Szołochowa światowej sławy pisarzem.
Szołochowowi udało się przekształcić historię życia stosunkowo niewielkiej grupy ludzi w epickie płótno ukazujące głębokie przemiany w duszach wszystkich ludzi spowodowane wstrząsami militarnymi i politycznymi. Bohaterowie „Quiet Don” są napisani niezwykle plastycznie, w powieści nie ma „czarnych” i „białych” bohaterów. Pisarzowi udało się, na ile było to możliwe w Związku Radzieckim podczas pisania Cichego dona, uniknąć „czarno-białych” ocen wydarzeń historycznych.
Głównym tematem powieści jest oczywiście wojna, która przerodziła się w rewolucję, która z kolei przerodziła się w nową wojnę. Ale w „Quiet Don” pisarzowi udało się zwrócić uwagę zarówno na problemy poszukiwań moralnych, jak i na relacje między ojcami a dziećmi, aw powieści znalazło się miejsce na teksty miłosne. A głównym problemem jest problem wyboru, z którym nieustannie stają bohaterowie powieści. Co więcej, często muszą wybierać spośród dwóch zła, a czasami wybór jest czysto formalny, wymuszony przez okoliczności zewnętrzne.
1. Sam Szołochow w wywiadzie i notatkach autobiograficznych przypisał początek pracy nad powieścią „Cichy Don” październiku 1925 roku. Jednak dokładne badanie rękopisów pisarza skorygowało tę datę. Rzeczywiście, jesienią 1925 roku Szołochow zaczął pisać dzieło o losach Kozaków w rewolucyjnych latach. Ale na podstawie szkiców ta praca mogłaby stać się maksymą - jej całkowita objętość nie przekroczyłaby zaledwie 100 stron. Zdając sobie sprawę, że temat można ujawnić jedynie w znacznie większej pracy, pisarz przerwał pracę nad rozpoczętym tekstem. Szołochow skupił się na zbieraniu faktów. Prace nad „Cichym Donem” w dotychczasowej wersji rozpoczęły się w Wyoszenskiej 6 listopada 1926 roku. I tak datuje się pusty arkusz. Z oczywistych powodów Szołochow przegapił 7 listopada. Pierwsze wersety powieści pojawiły się 8 listopada. Prace nad pierwszą częścią powieści zostały zakończone 12 czerwca 1927 roku.
2. Według obliczeń słynnego historyka, pisarza i badacza twórczości M. Szołochowa Siergieja Semanowa w powieści „Cichy Don” wspomina się o 883 postaciach. 251 z nich to prawdziwe postacie historyczne. Jednocześnie badacze szkicu „Cichego Dona” zauważają, że Szołochow planował opisać kilkadziesiąt osób więcej, ale nadal nie umieścił ich w powieści. Wręcz przeciwnie, losy prawdziwych postaci wielokrotnie krzyżowały się w życiu z Szołochowem. Tak więc przywódca powstania w Vyoshenskaya, Paweł Kudinow, wydedukowany w powieści pod własnym nazwiskiem, uciekł do Bułgarii po klęsce powstania. W 1944 r., Po przybyciu do kraju wojsk radzieckich, Kudinow został aresztowany i skazany na 10 lat obozów. Po odbyciu kary został przymusowo repatriowany do Bułgarii, ale stamtąd udało mu się skontaktować z mgr Szołochowem i przybył do Vyoshenskaya. Pisarz mógł przedstawić się powieści - jako 14-letni nastolatek mieszkał na Wyszeńskiej, w tym samym domu, w pobliżu którego wdowa po zamordowanym oficerze kozackim Drozdowie brutalnie rozprawiła się z komunistą Iwanem Serdinowem.
3. Rozmowa, że Szołochow nie był prawdziwym autorem „Cichego Dona”, rozpoczęła się w 1928 roku, kiedy tusz jeszcze nie wysechł na egzemplarzach czasopisma „Październik”, w którym wydrukowano pierwsze dwa tomy. Aleksandr Serafimowicz, który wówczas redagował Oktyabr, z zazdrością wyjaśnił pogłoski i rozważał zorganizowanie kampanii mającej na celu ich rozpowszechnienie. Rzeczywiście, powieść została opublikowana przez sześć miesięcy, a krytycy po prostu nie mieli czasu, aby w pełni przeanalizować tekst lub fabułę pracy. Bardzo prawdopodobne jest również przemyślane zorganizowanie kampanii. Pisarze radzieccy w tamtych latach nie byli jeszcze zjednoczeni w Związku Pisarzy (stało się to w 1934 r.), Ale należeli do kilkunastu różnych związków i stowarzyszeń. Głównym zadaniem większości tych stowarzyszeń było ściganie konkurentów. Ci, którzy chcieli zniszczyć kolegę w rzemiośle wśród twórczej inteligencji, zawsze wystarczali.
4. Nieoczekiwanie zwany Szołochow został oskarżony o plagiat ze względu na swoją młodość i pochodzenie - w chwili publikacji powieści nie miał nawet 23 lat, z których większość mieszkał w głębokiej, według opinii publicznej, prowincji stolicy. Z punktu widzenia arytmetyki 23 naprawdę nie jest wiekiem. Jednak nawet w latach pokoju w imperium rosyjskim dzieci musiały rosnąć znacznie szybciej, nie mówiąc już o latach rewolucji i wojny domowej. Rówieśnicy Szołochowa - ci, którym udało się dożyć tego wieku - mieli ogromne doświadczenie życiowe. Dowodzili dużymi jednostkami wojskowymi, zarządzali przedsiębiorstwami przemysłowymi i władzami terytorialnymi. Ale dla przedstawicieli „czystej” publiczności, której dzieci w wieku 25 lat po ukończeniu studiów dopiero zaczynały się zastanawiać, co robić, 23-letni Szołochow był niedoświadczonym nastolatkiem. Dla przedsiębiorców był to wiek dojrzałości.
5. Dynamikę pracy Szołochowa nad „Cichym Donem” wyraźnie widać z korespondencji autora, który pracował w rodzinnym kraju, we wsi Bukanovskaya, z moskiewskimi redaktorami. Początkowo Michaił Aleksandrowicz planował napisać powieść w 9 częściach, 40 - 45 wydrukowanych arkuszy. Okazało się, że ta sama praca w 8 częściach, ale na 90 wydrukowanych arkuszach. Płace również znacznie wzrosły. Początkowa stawka wynosiła 100 rubli za wydrukowany arkusz, w wyniku czego Szołochow otrzymał po 325 rubli. Uwaga: w prostych słowach, aby przetłumaczyć wydrukowane arkusze na zwykłe wartości, należy pomnożyć ich liczbę przez 0,116. Wynikowa wartość będzie w przybliżeniu odpowiadać tekstowi wydrukowanemu na arkuszu A4 o rozmiarze 14 czcionek z półtorej odstępu.
6. Wydanie pierwszego tomu „Quiet Don” uczczono nie tylko tradycyjnym użyciem mocnych trunków. Obok sklepu spożywczego, w którym kupowano żywność i napoje, znajdował się sklep „Kaukaz”. W nim Michaił Aleksandrowicz natychmiast kupił Kubankę, burkę, beshmet, pasek, koszulę i sztylety. To właśnie w tych ubraniach jest przedstawiony na okładce drugiego tomu wydawanego przez Roman-Gazetę.
7. Spór o niesamowitą młodość autora The Quiet Don, który w wieku 26 lat ukończył trzecią książkę powieści, jest całkowicie obalony nawet przez czysto literackie statystyki. Alexander Fadeev napisał „Rozlanie” w wieku 22 lat. Leonid Leonov w tym samym wieku był już uważany za geniusza. Nikolai Gogol miał 22 lata, kiedy napisał „Wieczory na farmie” w pobliżu Dikanki. Siergiej Jesienin w wieku 23 lat był popularny na poziomie obecnych gwiazd muzyki pop. Krytyk Nikolai Dobrolyubov zmarł już w wieku 25 lat, po wejściu do historii literatury rosyjskiej. I nie wszyscy pisarze i poeci mogli pochwalić się formalnym wykształceniem. Ivan Bunin do końca życia, podobnie jak Szołochow, prowadził cztery klasy w gimnazjum. Ten sam Leonow nie został przyjęty na uniwersytet. Nawet bez zapoznania się z pracą można się domyślać z tytułu książki Maksyma Gorkiego „Moje uniwersytety”, że autor nie radził sobie z klasycznymi uniwersytetami.
8. Pierwsza fala oskarżeń o plagiat zasnęła po tym, jak specjalna komisja działająca pod kierownictwem Marii Uljanowej, otrzymawszy od Szołochowa szkice powieści „Cichy Don”, jednoznacznie ustaliła autorstwo Michaiła Aleksandrowicza. W swoim podsumowaniu, opublikowanym w Prawdzie, komisja zwróciła się do obywateli o pomoc w zidentyfikowaniu źródła oszczerczych plotek. Niewielki przypływ „dowodów”, że autorem powieści nie był Szołochow, a raczej znany pisarz Fiodor Kryukov, miał miejsce w latach trzydziestych XX wieku, ale z powodu braku organizacji kampania szybko ucichła.
9. „Quiet Don” zaczęto tłumaczyć za granicą niemal natychmiast po opublikowaniu książek w Związku Radzieckim (w latach trzydziestych prawo autorskie nie stało się jeszcze fetyszem). Pierwsze tłumaczenie ukazało się w Niemczech w 1929 roku. Rok później powieść zaczęła ukazywać się we Francji, Szwecji, Holandii i Hiszpanii. Konserwatywna Wielka Brytania zaczęła czytać Quiet Dona w 1934 roku. Charakterystyczne jest, że w Niemczech i we Francji dzieło Szołochowa ukazało się w osobnych książkach, a nad brzegiem Foggy Albion „Quiet Don” ukazało się fragmentarycznie w niedzielnym wydaniu „Sunday Times”.
10. Środowiska emigracyjne przyjęły „Quiet Dona” z bezprecedensowym entuzjazmem dla literatury radzieckiej. Co więcej, reakcja na powieść nie zależała od preferencji politycznych. A monarchiści, zwolennicy i wrogowie władzy radzieckiej mówili o powieści wyłącznie w pozytywnym tonie. Pogłoski o plagiacie, które się pojawiły, zostały wyśmiewane i zapomniane. Dopiero gdy emigranci pierwszego pokolenia przenieśli się w większości do innego świata, ich dzieci i wnuki znów zakręciły kołem oszczerstw.
11. Szołochow nigdy nie zapisywał materiałów przygotowawczych do swoich prac. Początkowo palił szkice, szkice, notatki itp., Bo bał się kpiny ze strony kolegów - mówią, mówią, przygotowuje się do klasyki. Potem stało się nawykiem, wzmocnionym wzmożoną uwagą NKWD. Ten zwyczaj zachował się do końca jego życia. Nawet nie mogąc się ruszyć, Michaił Aleksandrowicz spalił w popielniczce to, czego nie lubił. Zachował tylko ostateczną wersję rękopisu i jego wersję maszynową. Ten zwyczaj bardzo kosztował pisarza.
12. Nowa fala oskarżeń o plagiat pojawiła się na Zachodzie i została podjęta przez dysydencką inteligencję sowiecką po przyznaniu Nagrody Nobla M. A. Szołochowowi. Niestety nie było co odeprzeć tego ataku - szkice Cichego Dona, jak się okazało, nie zachowały się. Odręczny projekt, który był przechowywany w Vyoshenskaya, Szołochow przekazał miejscowemu NKWD, ale oddział regionalny, podobnie jak dom Szołochowa, został zbombardowany. Archiwum zostało rozrzucone po ulicach, a Armii Czerwonej udało się coś dosłownie zebrać z ulotek. Było 135 arkuszy, co jest znikome na rękopis obszernej powieści.
13. Los „czystego” szkicu jest podobny do fabuły utworu dramatycznego. Jeszcze w 1929 roku, po przedłożeniu rękopisu na zlecenie Marii Uljanowej, Szołochow zostawił go swojemu przyjacielowi, pisarzowi Wasilijowi Kuwaszewowi, w którego domu przebywał po przyjeździe do Moskwy. Na początku wojny Kuvashev poszedł na front i, według żony, zabrał ze sobą rękopis. W 1941 roku Kuvashev został schwytany i zmarł na gruźlicę w obozie jenieckim w Niemczech. Rękopis uznano za zaginiony. W rzeczywistości rękopis nie dotarł na przód (kto przeciągnie obszerny rękopis na przód w worku marynarskim?). Leżała w mieszkaniu Kuvasheva. Żona pisarki Matyldy Chebanowej żywiła urazę do Szołochowa, który jej zdaniem mógł ułatwić przeniesienie męża z piechoty w mniej niebezpieczne miejsce. Jednak Kuvashev został wzięty do niewoli, nie był już zwykłym piechurem, ale stał się pod patronatem Szołochowa korespondentem wojennym i oficerem, co mu niestety nie pomogło - otoczyła całą armię. Chebanova, którą dzieci Szołochowa nazywały „ciocią Motyą”, wydarła nawet z pierwszych listów męża miejsca, w których był zainteresowany tym, czy dała rękopis Szołochowowi. Już w latach pierestrojki Chebanova próbował sprzedać rękopis The Quiet Don za pośrednictwem dziennikarza Lwa Kolodnego. Cena wynosiła początkowo 50 000 $, potem wzrosła do 500 000. W 1997 r. Akademia Nauk nie miała takich pieniędzy. Proka, Chebanova i jej córka zmarły na raka. Siostrzenica Chebanovej, która odziedziczyła majątek po zmarłym, przekazała Akademii Nauk rękopis Cichego Dona za nagrodę w wysokości 50 000 dolarów. Stało się to w 1999 roku. Od śmierci Szołochowa minęło 15 lat. Ile lat życia odebrały pisarzowi prześladowania, trudno powiedzieć.
14. Pod względem liczby osób, którym przypisywano autorstwo Cichego dona, Michaił Aleksandrowicz Szołochow jest zdecydowanie liderem wśród pisarzy rosyjskich. Można go nazwać „rosyjskim Szekspirem”. Jak wiecie, autor „Romea i Julii” oraz innych dzieł o światowym znaczeniu również wzbudził i wzbudza wielkie podejrzenia. Są całe społeczności ludzi, którzy wierzą, że zamiast Szekspira pisali inni, aż do królowej Elżbiety. Takich „prawdziwych” autorów jest około 80. Lista Szołochowa jest krótsza, ale oskarżono go też o plagiat tylko jednej powieści, a nie całej pracy. Na liście prawdziwych autorów "Cichego Dona" w różnych latach znaleźli się wspomniani już A. Serafimowicz i F. Kryukov, a także artysta i krytyk Siergiej Goloushev, teść Szołochowa (!) Piotr Gromosławski, Andriej Płatonow, Nikołaj Gumilow (zastrzelony w 1921 r.), Pisarz Don Victor Sevsky (nakręcony w 1920 roku).
15. „Quiet Don” był przedrukowywany 342 razy w samym ZSRR. Wznowienie z 1953 roku wyróżnia się. Wydawcą publikacji był przyjaciel Szołochowa, Kirill Potapov. Najwyraźniej kierując się wyłącznie przyjaznymi względami, Potapov dokonał ponad 400 zmian w powieści. Zdecydowana większość innowacji Potapova nie dotyczyła stylu ani ortografii, ale treść powieści. Redaktor uczynił dzieło bardziej „czerwonym”, „proradzieckim”. Na przykład na początku dziewiątego rozdziału piątej części wstawił fragment 30 wierszy, opowiadających o triumfalnym marszu rewolucji przez Rosję. W tekście powieści Potapow dodał również do Dona telegramy przywódców radzieckich, które w ogóle nie pasują do tkaniny narracji. Redaktor zmienił Fedora Podtyolkova w ognistego bolszewika, zniekształcając jego opis lub słowa napisane przez Szołochowa w ponad 50 miejscach. Twórca „Quiet Don” był tak oburzony twórczością Potapova, że na długi czas zerwał z nim stosunki. A publikacja stała się rzadkością - książka została wydrukowana bardzo małym nakładem.
