Bitwa o Newę - bitwa, która rozegrała się 15 lipca 1240 r. nad rzeką Newą, w pobliżu miejscowości Ust-Izhora, między Republiką Nowogrodu a Karelami przeciwko armiom szwedzkim, norweskim, fińskim i tawastyjskim.
Oczywiście celem inwazji było opanowanie ujścia Newy i miasta Ładoga, co umożliwiło zajęcie głównego rejonu szlaku handlowego z Varangian do Greków, który od ponad 100 lat znajdował się w rękach Nowogrodu.
Przed bitwą
W tym czasie Rosja przeżywała nienajlepsze czasy, ponieważ znajdowała się pod jarzmem Tatarów-Mongołów. Latem 1240 roku szwedzkie statki wylądowały na brzegach ujścia Newy, gdzie wylądowały ze swoimi sojusznikami i katolickimi księżmi. Znajdują się one u zbiegu Izhory i Newy.
Granice terytorium Nowogrodu były strzeżone przez wojowników z ugrofińskiego plemienia Izhora. To oni poinformowali księcia Aleksandra Jarosławowicza o przybyciu statków wroga.
Gdy tylko Aleksander dowiedział się o zbliżeniu Szwedów, postanowił samodzielnie odeprzeć wroga, nie prosząc o pomoc swojego ojca Jarosława Wsiewołodowicza. Kiedy oddział księcia ruszył, by bronić swoich ziem, po drodze dołączyli do nich rebelianci z Ładogi.
Zgodnie z ówczesną tradycją cała armia Aleksandra zgromadziła się w katedrze św. Zofii, gdzie otrzymała błogosławieństwo wojenne od arcybiskupa Spiridona. Następnie Rosjanie wyruszyli w słynną kampanię przeciwko Szwedom.
Postęp bitwy
Bitwa nad Newą rozegrała się 15 lipca 1240 roku. Według kronik oddział rosyjski liczył 1300-1400 żołnierzy, a szwedzka około 5000 żołnierzy.
Aleksander zamierzał wykonać podwójny cios błyskawicy wzdłuż Newy i Izhory, aby odciąć rycerzom drogę ucieczki i pozbawić ich statków.
Bitwa nad Newą rozpoczęła się około godziny 11:00. Rosyjski książę rozkazał zaatakować pułki wroga, które znajdowały się na wybrzeżu. Dążył do tego, by uderzyć w środek armii szwedzkiej w taki sposób, by żołnierze pozostający na okrętach nie przyszli mu z pomocą.
Wkrótce książę znalazł się w epicentrum bitwy. Podczas bitwy rosyjska piechota i kawaleria musiały się zjednoczyć, aby wspólnie wrzucić rycerzy do wody. To wtedy doszło do przełomowego pojedynku księcia Aleksandra ze szwedzkim władcą Jarlem Birgerem.
Birger ścigał się na koniu z podniesionym mieczem, a książę z wysuniętą włócznią. Jarl wierzył, że włócznia albo ześlizgnie się po jego zbroi, albo się o nie złamie.
Aleksander w pełnym galopie uderzył Szweda w mostek nosa pod przyłbicą hełmu. Wizjer spadł mu z głowy, a włócznia zatopiła się w policzku rycerza. Birger wpadł w ramiona giermków.
I w tym czasie wzdłuż wybrzeża Newy oddział księcia zniszczył mosty, odpychając Szwedów, chwytając i topiąc ich świdry. Rycerze zostali rozczłonkowani na oddzielne części, które Rosjanie zmiażdżyli i jeden po drugim pojechali na brzeg. W panice Szwedzi zaczęli pływać, ale ciężki pancerz ściągnął ich na dno.
Kilku jednostkom wroga udało się dostać do swoich statków, którymi zaczęli w pośpiechu odpływać. Inni uciekli do lasu, chcąc ukryć się przed rosyjskimi żołnierzami. Szybko przeprowadzona bitwa nad Newą przyniosła Aleksandrowi i jego armii wspaniałe zwycięstwo.
Wynik bitwy
Dzięki zwycięstwu nad Szwedami rosyjskiemu oddziałowi udało się zatrzymać marsz na Ładoga i Nowogród, a tym samym zapobiec niebezpieczeństwu skoordynowanych działań Szwecji i Zakonu w najbliższej przyszłości.
Straty Nowogrodu wyniosły kilkadziesiąt osób, w tym nawet 20 szlachciców. Szwedzi stracili w bitwie nad Newą kilkadziesiąt lub setki ludzi.
Książę Aleksander Jarosławicz otrzymał przydomek „Newski” za swoje pierwsze znaczące zwycięstwo. Po 2 latach powstrzyma inwazję rycerzy inflanckich podczas słynnej bitwy nad jeziorem Peipsi, lepiej znanej jako Bitwa Lodu.
Warto zauważyć, że wzmianki o bitwie nad Newą znajdują się tylko w źródłach rosyjskich, natomiast ani w języku szwedzkim, ani w innych dokumentach na jej temat.
Zdjęcie bitwy pod Newą
